Udostępnij:
Choinka, prezenty, życzenia nad opłatkiem i specjalne potrawy na stole, które nigdy nie smakują tak, jak w ten magiczny wieczór. Jedni na karpia i bigos wigilijny czekają cały rok, inni nie znoszą kompotu z suszu – dla jednych i drugich mamy pomysły, by na stole znalazły się tradycyjne potrawy w nowocześniejszych odsłonach.
Kapusta, ryba, mak, grzyby, suszone owoce – tradycyjne dania na Wigilię przygotowywane były ze składników dostępnych o tej porze roku, dlatego na świątecznym stole królują susze i warzywa, które łatwo było przechować – fasola, groch, kapusta. Z tych prostych składników można wyczarować prawdziwą ucztę, choć może nieco ciężkostrawną.
Dla tych, którzy chcą pozostać wierni tradycji i zaserwować wigilijne dania, podpowiadamy jak przygotować je, by były nieco lżejsze i w nowocześniejszej odsłonie. Oto 5 obowiązkowych pozycji świątecznego menu.
Zupa
Barszcz czerwony czy grzybowa? Jeśli zupa z czerwonych buraków – domowy barszcz wigilijny warto zakisić już tydzień przed Wigilią. Buraki zalane wodą z dodatkiem czosnku, soli, liścia laurowego i pieprzu oraz piętki razowego chleba na zakwasie to przebój nie tylko wigilijnego stołu – zdrowy, domowy barszcz wzmocni organizm w zimowym, trudnym dla organizmu czasie. Wigilijny barszcz tradycyjnie podawany jest z uszkami z farszem grzybowym lub gotowaną na sypko fasolą. Każda z wigilijnych potraw ma swoją symbolikę – fasolę jemy „na pieniądze”.
Dla tych, którzy za smakiem barszczu nie przepadają alternatywą będzie zupa grzybowa, przygotowywana z suszonych grzybów, najlepiej borowików czy podgrzybków. Wigilijna grzybowa wypełni swoim aromatem cały dom! Tradycyjnie podawana była niezabielana. Dziś, gdy post nie jest tak restrykcyjnie przestrzegany, zupę podaje się zabieloną kwaśną śmietaną. W niektórych regionach kraju grzybową jada się z łazankami, w innych z kaszą gryczaną lub pęczakiem.
Zdecydowanie mniej popularną zupą wigilijną jest pochodząca z Kresów zupa migdałowa na słodko przygotowywana niegdyś w zamożnych domach. Słodkie migdały, mak, pszenica, aromatyczne przyprawy (cynamon i kardamon), żółtka jaj, mleko i słodka śmietanka – to składniki zupy migdałowej.
Ryba
Bez ryby nie ma Wigilii. A tradycyjna ryba na polskich stołach to karp… choć tradycja to niezbyt odległa, bo jeszcze przed wojną karp nie był obowiązkowym daniem wigilijnym. Łatwy w hodowli, ogromną popularność zyskał sobie w okresie powojennym. Dziś jedni czekają na niego z utęsknieniem, bo karp jest dla nich synonimem świąt… inni niechętnie odsuwają na bok.
Amatorzy karpia najczęściej na wigilijnym stole widzą go w panierce lub po żydowsku – na słodko, z migdałami i rodzynkami, w galarecie.
A co zamiast karpia?
Coraz popularniejszy na polskich stołach jest pstrąg – można kupić rybę mrożoną albo świeżą. Delikatny smak pstrąga przypadnie do gustu tym, którzy nie akceptują zapachu karpia. Pstrąg to, podobnie jak karp, ryba słodkowodna, w Polsce spotyka się kilka jego odmian: pstrągi tęczowe, potokowe i źródlane. Jest też o wiele zdrowszy od karpia nawet podany w panierce – nadaje się także do przygotowania ryby w galarecie.
Choć łosoś nie jest wymieniany jako typowa ryba na Wigilię, to jego smak zaakceptują osoby, które nie lubią wyrazistych w smaku ryb. A dodatkowo daje naprawdę duże możliwości przyrządzenia – także na parze dla osób, które przestrzegają rygorów dietetycznej kuchni.
Pomysłem na inną rybę o zdecydowanie odmiennym smaku może być ryba po grecku z sosem z duszonych warzyw – marchewki, selera, pora z dodatkiem sosu pomidorowego. Do tego dania wykorzystać można filety z każdej ryby morskiej.
Świąteczne dodatki
Obowiązkowe potrawy na Wigilię to także dania z kapusty – nie może zabraknąć choćby jej niewielkiej porcji.
Wigilijny bigos, czyli kapusta z grzybami to danie o dość specyficznym smaku – weganie docenią skład, mięsożercy zaś czekają na prawdziwy, mięsny bigos serwowany w wielu domach następnego dnia. Ci, którzy nie przepadają za specyficznym smakiem tego dania, a chcą dochować tradycji, kapustę z grzybami mogą podać w formie farszu do pierogów lub krokietów – smak wigilijnego bigosu otulony ciastem, zwłaszcza odsmażonym na maśle smakuje wybornie.
W wielu domach kapustę na wigilijnym stole podaje się gotowaną z grochem łuskanym – jeśli zostanie po świętach groch z kapustą, można również wykorzystać go jako farsz do pierogów.
Jako dodatki podawane są też gotowane na sypko fasola perłowa lub Jaś oraz groch łuskany.
Dania wigilijne na słodko
Słodkie smaki na wigilijnym stole w dawnej kuchni zapewniał dodatek miodu – zdrowa i smaczna słodycz. To podstawa kutii przygotowywanej z połączenia maku, pszenicy, bakalii i miodu. Ten słodki deser to jedno z najpopularniejszych przysmaków wigilijnych.
Wśród ciast na wigilijnym stole nie może zabraknąć sernika, makowca czy piernika. Można je przygotować według tradycyjnych receptur lub w wersji nieco lżejszej albo nowocześniejszej – sernik nowojorski, z brzoskwiniami czy przygotowany z połączenia twarogu i sera mascarpone to propozycja dla osób, które pozwalają sobie na nieco nowatorskie podejście do wigilijnego menu.
Dla tych, którzy nie uznają świąt bez makowca domowej roboty, dużym ułatwieniem są gotowe półprodukty – masa makowa czy ciasto drożdżowe, które należy jedynie nadziać masą i piec.
Kompot z suszu
Makowiec, karp, zupa grzybowa – kto ich nie lubi, może zamienić na sernik, pstrąga czy barszczyk z uszkami. Obowiązkowym punktem wigilijnego menu jest kompot z suszu. Bywa jednak, że jego smak potrafi niejednemu zepsuć całą wigilijną ucztę… Suszone owoce, z których się przygotowuje kompot mają specyficzny aromat. Aby go uniknąć, warto pomyśleć o wigilii już latem i samemu ususzyć na słońcu lub w specjalnej suszarce owoce: krążki jabłek, gruszki i śliwki. Tajemnicą smacznego kompotu wigilijnego jest także… zdecydowanie mniej cukru niż dawała babcia, a najlepiej osłodzić go miodem. W uzyskaniu lepszego smaku pomoże także odrobina soku z cytryny lub kilka plasterków imbiru.
Wigilijne menu wbrew pozorom może być dużo bardziej urozmaicone. Wystarczy wybrać dania lubiane przez domowników lub delikatnie urozmaicić tradycyjne pozycje. Warto odpowiednio wcześniej wspólnie ustalić świąteczne menu by mieć pewność, że wszystko zniknie ze świątecznego stołu a goście wyjdą najedzeni i szczęśliwi.
