Udostępnij:
Jeszcze niedawno kiszonki na polskich stołach reprezentowały ogórki i kapusta. Dziś kisimy na potęgę warzywa i owoce, bo kiszonki to najprostszy i najtańszy domowy sposób na poprawę odporności. W czasie pandemii szczególnie się o tym przekonaliśmy, że warto włączyć do menu prozdrowotne domowe kiszonki.
O ich zdrowotnych właściwościach doskonale wiedziały nasze babki, serwując w okresie jesienno-zimowym surówki z kiszonej kapusty i domowe kiszone ogórki. Dziś wiemy, że ta wiedza ma poparcie w nauce – kiszonki wzmacniają organizm i zawierają kwas mlekowy, który reguluje florę bakteryjną. Bakterie kwasu mlekowego są naturalnymi probiotykami, dzięki czemu odgrywają istotną rolę w diecie w okresie antybiotykoterapii. Kwas mlekowy wspomaga trawienie, a także zmniejsza poziom cholesterolu. Dodatkowo bakterie kwasu mlekowego odgrywają znacząca rolę w syntetyzowaniu witaminy K i witamin z grupy B.
Kiszonki dostarczają witamin z grupy A, B, E i C, choć tej ostatniej, wbrew obiegowej opinii, nie zawierają więcej niż surowe warzywa czy owoce. Kiszone produkty to także skarbnica mikroelementów: magnezu, wapnia, fosforu i potasu. Kiszone warzywa są też mniej kaloryczne niż surowe.
Co kisić?
Poza tradycyjnymi słoikami wypełnionymi ogórkami czy kapustą, do kiszenia nadają się owoce i warzywa z dużą zawartością cukru i wody. Na kiszone warzywa nadają się:
- buraki,
- cukinia,
- kalafiory,
- marchew,
- biała rzodkiew,
- cebula,
- czosnek,
- botwinka,
- bakłażany,
- papryka,
- kapusta pekińska.
Kiszone owoce, choć mniej popularne w Polsce, doskonale smakują także w takiej wersji. Do kiszenia warto wykorzystać cytryny, śliwki, jabłka i gruszki.
Jak kisić?
Kiszenie to jeden z najprostszych sposobów na przetworzenie warzyw i owoców. Świeże, dojrzałe, umyte produkty należy ciasno ułożyć w słoju lub kamionce i zalać solanką przygotowaną z wody i grubej soli przeznaczonej do przetworów. Do kiszenia dodaje się koper, ziele angielskie i czosnek.
W pierwszym etapie kiszenia słoiki z kiszonkami nie powinny być szczelnie dokręcone, by mogły ujść powstające w procesie fermentacji gazy. Dopiero po kilku dniach dokręć szczelnie słoiki, zwłaszcza jeśli kiszonki mają przetrwać kilka miesięcy.
Przepisy na kiszonki
Kiszone ogórki
Umyte, ciasno ułożone w słoiku ogórki wraz z dodatkami: łodygą kopru, obranym korzeniem chrzanu, liściem laurowym, kilkoma ząbkami czosnku i opcjonalnie liściem porzeczki oraz ziarnami czarnuszki zalej solanką (2 łyżki soli na litr wody). Lekko zakręć słoik. Ogórki są gotowe do jedzenia po ok. 2 tygodniach.
Kiszone buraki
Buraki obrane i pokrojone na kawałki (w grube plastry lub kostkę) umieść w słoiku lub kamionce. Dodaj przekrojoną na pół główkę czosnku, liść laurowy, ziele angielskie i zalej solanką, by roztwór całkowicie przykrył warzywa. Zakręć i odstaw na ok. tydzień. Kiszone buraki to smaczny dodatek do drugiego dania, składnik sałatek lub przystawka.
Aby przygotować sok z kiszonych buraków, na wierzch przygotowanych do kiszenia składników ułóż kromkę razowego chleba – najlepiej sok przygotowywać w kamionce przykrytej talerzykiem (można także w słoiku, ale wówczas nie zakręcaj go, a jedynie przykryj). Sok nadaje się do picia po tygodniu.
Kiszona cukinia
Do kiszenia najlepsze są niewielkie cukinie, rozmiarem przypominające ogórki szklarniowe, wówczas mają cienką skórkę. Umyte i pokrojone w słupki lub ćwiartki cukinie natrzyj Chrzanem Delikatesowym Mosso i ułóż ciasno w słoiku z dodatkiem czosnku, łodygi kopru i opcjonalnie korzeniem świeżego chrzanu dla wzmocnienia smaku. Zalej solanką (2 łyżki soli gruboziarnistej z 1l wody). Cukinie są gotowe do jedzenia po tygodniu.
Kiszone pomidorki koktajlowe
Kilogram umytych pomidorków koktajlowych ułóż ciasno w słoiku, dodaj główkę czosnku (można obrać poszczególne ząbki albo przekroić główkę na pół w skorupce), łodygę kopru, łyżkę Musztardy Sarepskiej Mosso, obrany korzeń chrzanu wielkości ok 5 cm, 2 liście laurowe, opcjonalnie liść porzeczki lub wiśni. Wszystkie produkty zalej solanką (2 łyżki gruboziarnistej soli na 1 litr wody), zakręć szczelnie i odstaw na ok. tydzień. Kiszone pomidorki koktajlowe dobrze smakują w sałatkach lub jako dodatek do zupy.
Kiszone rzodkiewki
Umyte, pozbawione ogonków rzodkiewki umieść w słoiku i zalej wrząca solanką (1 l wody, 2 łyżki soli gruboziarnistej). Dodaj przyprawy: pieprz, ziele angielskie, liść laurowy, czosnek. Kiszone rzodkiewki są gotowe do jedzenia po kilku dniach. Można je serwować jako przystawkę.
Kiszone cytryny
Kiszone cytryny to produkt kuchni marokańskiej. Słono-kwaśne cytryny stosuje się jako dodatek do gulaszu, mięs, ryb, sałatek i zup. Do kiszenia najlepiej wybrać owoce z ekologicznych upraw, ponieważ cytryny kisi się ze skórką. Ciasno ułożone w słoiku cytryny zalej solanką przygotowaną z wrzącej wody, soli (2 łyżki soli gruboziarnistej na 1l wody), soku z 3 cytryn oraz kilku ziaren ziela angielskiego, ziaren kolendry, papryczki chilli, goździków i laski cynamonu. Zalewa powinna zakrywać cytryny. Proces kiszenia cytryn trwa ok. 4 tygodni.
Warto mieć w domowej spiżarni kiszonki, które dodasz do obiadu lub sałatki. Nie tylko wzmacniają odporność, ale również świetnie smakują i są urozmaiceniem dla surowych czy gotowanych warzyw. Kiś na zdrowie i przygotuj się na nadchodzący okres jesienno-zimowy.